προβλέπεται ότι θα είναι η βασική σύνταξη του ΟΑΕΕ, πρώτα απ’ όλα για όσους από τους 750.000 νυν ασφαλισμένους ελεύθερους επαγγελματίες αρχίζουν να βγαίνουν στη σύνταξη από την 1η Ιανουαρίου του 2015 και έπειτα.
Αυτό προβλέπει εκτίμηση εμπειρογνωμόνων της ΓΣΕΒΕΕ, η οποία είναι ενσωματωμένη σε αδημοσίευτη μελέτη τους –τα βασικά της στοιχεία έχει στη διάθεση του το «Κ»–, αν δεν δοθεί μια άμεση και αποφασιστική λύση στην πλήρη αδυναμία 390.000 ελεύθερων επαγγελματιών να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους προς τον ασφαλιστικό φορέα τους.
Η μελέτη της ΓΣΕΒΕΕ αναφέρει πως η βασική σύνταξη που θα λάβουν οι μελλοντικοί συνταξιούχοι του ΟΑΕΕ θα μειωθεί σταδιακά κατά 183 ευρώ ή κατά 33% σε σχέση με το επίπεδο όπου βρίσκεται η σημερινή μέση σύνταξη (550 ευρώ), μέχρι να φτάσει στο σημείο που μπορεί ο ΟΑΕΕ να την καλύψει (367 ευρώ).
Οι ίδιες πηγές, πάντως, δεν είναι ακόμη σε θέση να προβλέψουν επακριβώς τους ρυθμούς αυτής της σταδιακής μείωσης (π.χ., αν θα προκύψει ανάλογα με τις εξαμηνιαίες ή ετήσιες εισπρακτικές επιδόσεις του ΟΑΕΕ), αλλά τη θεωρούν «προδιαγεγραμμένη σε ορίζοντα διετίας (2015-2016), με βάση όσα αποτυπώνονται στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, στην τελευταία επικαιροποίηση του Μνημονίου, στις οικονομικές αντοχές του ΟΑΕΕ, αλλά και των ίδιων των ασφαλισμένων. Στο διάστημα αυτό θα εξομοιωθούν οι αποδοχές τόσο όσων «βγήκαν» στη σύνταξη πριν από το 2015 όσο και εκείνων που «βγήκαν» μετά το 2015.
Πιο αναλυτικά, από τη ΓΣΕΒΕΕ εξηγούν ότι:
- Αν και ο ΟΑΕΕ έχει την καλύτερη αναλογία μεταξύ ενεργών –δηλαδή εργαζομένων– ασφαλισμένων και συνταξιούχων ανάμεσα σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας (2,2 εργαζόμενοι προς 1 συνταξιούχο), το 48% των ενεργών ασφαλισμένων έχει σταματήσει να πληρώνει τις εισφορές του και δεν μπορεί να υπαχθεί σε καμία ρύθμιση, έχοντας, έτσι, φορτώσει με ένα ληξιπρόθεσμο χρέος 5 δισ. ευρώ τον ασφαλιστικό φορέα του.
Το ποσό αυτό, σύμφωνα με αρμόδιους υπηρεσιακούς παράγοντες του υπ. Εργασίας, αντιστοιχεί σχεδόν στο… διπλάσιο όσων πληρώνει ο ΟΑΕΕ κάθε χρόνο για συντάξεις (2,8 δισ. ευρώ). Τα 1,44 δισ. ευρώ από όσα απαιτούνται για τις συντάξεις του ΟΑΕΕ τα συνεισφέρει το κράτος, ενώ τα υπόλοιπα 1,2 δισ. ευρώ τα συνεισφέρουν οι ασφαλισμένοι. Με άλλα λόγια, για να πληρώνονται μέχρι σήμερα κανονικά οι συνταξιούχοι του ΟΑΕΕ, το κράτος συνεισφέρει εκτάκτως περίπου 640 εκατ. ευρώ, τα οποία αντιστοιχούν πάνω-κάτω στις ασφαλιστικές εισφορές που δεν πληρώνουν σε ετήσια βάση οι οφειλέτες του Ταμείου. Αυτοί ανέρχονται σε 440.000, εκ των οποίων μόλις οι 50.000 έχουν υπαχθεί σε κάποια ρύθμιση.
- Τα 640 εκατ. ευρώ που συνεχίζει και φέτος να δίνει εκτάκτως το κράτος πρέπει σταδιακά να αντικατασταθούν είτε από ασφαλιστικές εισφορές είτε από… περικοπές συντάξεων, μιας και όλες πλέον οι παροχές του ΟΑΕΕ έχουν αναληφθεί από το ΠΕΔΥ (πρώην ΕΟΠΥΥ).
Το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα προβλέπει πως το κράτος πρέπει να δίνει κάθε χρόνο για την περίοδο 2015-2018 περίπου 800 εκατ. ευρώ, αντί 1,44 δισ. ευρώ που δίνει μέχρι και φέτος.
Και αυτό, γιατί, σύμφωνα με το Μνημόνιο, από το 2015 όλα τα Ταμεία –μαζί, φυσικά και ο εξαιρετικά ελλειμματικός ΟΑΕΕ– θα πρέπει να χρηματοδοτούνται με βάση τις εισφορές των ασφαλισμένων τους, ενώ το κράτος απλώς θα «εγγυάται» την παροχή της βασικής σύνταξης.
Με άλλα λόγια, η κρατική «εγγύηση», η οποία δεν θα ξεπερνά τα 800 εκατ. ευρώ, όπως παραδέχεται κορυφαίο υπηρεσιακό στέλεχος του υπουργείου Εργασίας στο «Κ», δεν θα μπορεί παρά να καλύπτει τη διαφορά που θα υπάρχει μεταξύ της σύνταξης που μπορεί το κάθε Ταμείο να πληρώνει με βάση τις ασφαλιστικές εισφορές που εισπράττει και της εθνικής βασικής σύνταξης που θα έχει υποσχεθεί το κράτος (γύρω στα 360 ευρώ).
Εναλλακτικά σενάρια
Το ζήτημα με το οποίο αναμετρώνται σήμερα το υπ. Εργασίας και η ΓΣΕΒΕΕ είναι με ποιον τρόπο μπορεί να αποφευχθεί κατά το δυνατό αυτή η σκληρή προσαρμογή των συντάξεων των ελεύθερων επαγγελματιών.
1. Η ΓΣΕΒΕΕ έχει αυτήν τη στιγμή έτοιμη «κοστολογημένη» πρόταση για την ελεύθερη επιλογή ασφαλιστικής κλάσης από κάθε ασφαλισμένο του ΟΑΕΕ. Σύμφωνα με εμπειρογνώμονες της συνομοσπονδίας, ακόμα και αν όλοι ασφαλισμένοι επέλεγαν την κατώτερη ασφαλιστική κλάση, τα έσοδα του ΟΑΕΕ θα ήταν περισσότερα από τα σημερινά. Ωστόσο, από τη ΓΣΕΒΕΕ υποστηρίζεται ότι το ταμειακό αποτέλεσμα για το Ταμείο θα είναι πολύ καλύτερο, μιας και ήδη το 52% των ασφαλισμένων πληρώνει κανονικά τις εισφορές του. Αρμόδιος υπηρεσιακός παράγοντας του υπ. Εργασίας ανέφερε στο «Κ» πως η πρόταση αυτή είναι ενδιαφέρουσα, αν και «ριψοκίνδυνη», καθώς δεν θα μπορούσε κανείς να προβλέψει με ακρίβεια τη συμπεριφορά ακόμα και των συνεπών προς τον ΟΑΕΕ ασφαλισμένων εν μέσω συνεχιζόμενης κρίσης.
2. Μια δεύτερη πρόταση που είναι υπό συζήτηση σε κύκλους του υπ. Εργασίας είναι εκείνη που δίνει τη δυνατότητα στους ασυνεπείς ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ να αποκτήσουν ξανά πρόσβαση στο δικαίωμα της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης και της σύνταξης, αρκεί να ξεκινήσουν άμεσα να πληρώνουν τις ασφαλιστικές εισφορές τους στην κλάση στην οποία ανήκουν και να πληρώνουν ένα ακαθόριστο ποσό «έναντι» των ήδη υπαρχουσών οφειλών τους.
3. Μια τρίτη πρόταση που… πηγαινοέρχεται μεταξύ των τεχνοκρατών του υπ. Εργασίας είναι η κατάργηση του ΕΚΑΣ, από την οποία θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν περίπου 200-250 εκατ. ευρώ ετησίως.
* Αναδημοσίευση από την εφημερίδα “Κεφάλαιο” της 14ης Ιουνίου / capital.gr