Η διαρκής αυτοκτονία της ενημέρωσης στην Ελλάδα...

«Ο άξιος δημοσιογράφος δεν είναι ιδιαίτερα συμπαθής στους ισχυρούς. Τον υπολογίζουν. Τον φοβούνται κιόλας, αλλά κανένας σχεδόν δεν τον εμπιστεύεται ως φίλο και οικείο»...


Γιάννης Μαρίνος– διευθυντής του Οικονομικού Ταχυδρόμου

 Στην Ελλάδα υπήρξαν και...
υπάρχουν καλοί δημοσιογράφοι- πολλοί είναι και σπουδαίοι γραφιάδες.  Υπήρχαν και  καλές εφημερίδες, όπως σήμερα η «Καθημερινή», με τα πολλά  μέσα και η «Εφημερίδα των Συντακτών» χωρίς κανένα μέσο. Υπήρχαν για δεκαετίες και οι εφημερίδες του ΔΟΛ πριν αυτοακυρωθούν πολιτικά. Υπάρχει απόλυτη και ανεμπόδιστη ελευθερία. Αλλά καλή ενημέρωση δεν υπάρχει. ΄

Ο λόγος είναι ότι δεν το επιτρέπουν οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ και δεν το διεκδικούν επαρκώς οι εμπλεκόμενοι. Αντίθετα όσο χειρότερο είναι ένα μέσο ενημέρωσης τόσο περισσότερες  πιθανότητες επιτυχίας έχει.

Αν  δει κανείς ποιοι κατέλαβαν τη θέση του Λαμπράκη, της Βλάχου και των παραδοσιακών εκδοτών, που ήταν πρωτίστως εκδότες θα καταλάβει. Αν δει ποιοι βρίσκονται συχνά στα επιτελεία των μίντια και αν καταλάβει πως λειτουργούν θα απελπιστεί.

Στο χώρο που έχει ως αποστολή να υπηρετεί την αλήθεια αυτό που λείπει όλο και περισσότερο είναι η αλήθεια.

Εκεί που πρέπει να καλλιεργούνται οι μεγάλες ιδέες, τα υψηλά ιδανικά, οι πανανθρώπινοι οραματισμοί, να έχουν πρόσβαση οι σπουδαίοι  άνθρωποι, έχουν κράτος και βασίλειο η παραπλάνηση, η εξαπάτηση, η συγκάλυψη, οι αμοραλιστές και οι κομπιναδόροι.  Όσοι έπρεπε να θύσουν την ανεξαρτησία  γίνονται μέρος της διαφθοράς και της  συγκάλυψης.

Ο χώρος που έπρεπε να βοηθάει τη κοινωνία να σηκωθεί λίγο ψηλότερα απευθύνεται στα κατάστερα αισθήματά της. Όσο γι’ αυτή καθ’ εαυτή την ενημέρωση κακοποιείται βάναυσα και ανά πάσα στιγμή. Οι εξαιρέσεις προσώπων και ΜΜΕ τείνουν να αποκτήσουν ηρωικά χαρακτηριστικά.

Ξεφυλλίζοντας κάποιος τις  εφημερίδες έχει -για τις περισσότερες- την εντύπωση ότι κάθε μέρα γράφουν τα ίδια,  απλώς η αφορμή αλλάζει. Από την ιδια οπτική γωνιά καταλήγουν στο ίδιο συμπέρασμα: τα γεγονότα είναι απλώς το ντεκόρ για διατεταγμένη και προαποφασισμένη λειτουργία, υπέρ ενός κόμματος ή ενός συστήματος συμφερόντων. Αυτό κάθε άλλο παρά ενημέρωση είναι.

Στον κόσμο που κατασκευάζουν υπάρχουν οι δικοί μας που έχουν πάντα δίκιο και ο άλλοι που έχουν πάντα άδικο.  Υπάρχουν οι καλοί που μας κάνουν τα χατίρια και οι κακοί που κάνουν τα χατίρια των άλλων. Υπάρχουν και οι …χειρότεροι που δεν κάνουν τα χατίρια κανενός- και αυτοί  κυρίως πρέπει να εξαφανιστούν.

Οι εφημερίδες κατάντησαν συσκευασίες προϊόντων δήθεν δώρων κι προσφορών. Δεν διαφημίζουν καν το ενημερωτικό περιεχόμενο τους, αλλά τα συνοδευτικά τους συμπράγκαλα. Κατάντια… Και ενίοτε κομπίνα, γιατί  το «μάνατζμεντ» ωφελείται από αυτό παράγοντας  «μαύρο χρήμα».

Αν παρακολουθήσει κάποιος τα κεντρικά δελτία ειδήσεων τηλεοπτικών σταθμών θα διαπιστώσει  έκπληκτος ότι δεν πρόκειται καν για  μέσα μαζικής ενημέρωσης ,  αλλά για  εργαλεία  υπερ  των επίλογων του ιδιοκτήτη τους.  Πουθενά στον κόσμο δεν υπάρχουν δελτία ειδήσεων με … ένα θέμα- αυτό που εξυπηρετεί  τον ιδιοκτήτη.  Κανένα σοβαρό κανάλι στον πλανήτη δεν  κανει  ακόμη και …ιδεολογικό αγώνα υπερ ενός  και εναντίον άλλου κόμματος. Η πολιτική γραμμή τους είναι άλλη υπόθεση.

Αν ανοίξεις ένα ραδιόφωνο  αμέσως μόλις ακούσεις τον παραγωγό – παρουσιαστή ανάμεσα στα ΄σχόλια, τις συνεντεύξεις και την ειδησεογραφία να   παρουσιάζει τα  πλεονεκτήματα … προϊόντων  –  από κινητή τηλεφωνία  μέχρι λάδια και βούτυρα, και βουτιά, από τραπεζικά  προϊόντα μέχρι ρούχα  και μπακαλική- το κλείνεις.  Δεν είναι  τυπικές διαφημίσεις. Το κανει ο ίδιος ο παρουσιαστής  αυτοπροσώπως- δίκην ενημέρωσης. Το συνιστά το υποστηρίζει, το διατυμπανίζει. Τι   εγκυρότητα να  έχει μια τέτοια εκπομπή;

Αν πάμε στο Διαδίκτυο εκεί χάνει η μάνα το παιδί. Κάθε κορφή και φλάμπουρο κάθε κλαρί και κλέφτης. Με λίγες και αναγνωρισμένες εξαιρέσεις  -που αφορούν σάιτ με ειδησεογραφική πληρότητα, ή σάιτ γνώμης-  ο κάθε τρελαμένος  πλασάρει ακρότητες, παλαβομάρες, αθλιότητες, εκβιασμούς, κατινιές, αλητεία, φτήνια και πολιτικές προβοκάτσιες. Χωρίς να λογοδοτεί σε κανέναν.

Οι σοβαροί δημοσιογράφοι -που διατηρούν προσωπικό ιστολόγοι-, για να γράφουν ίσως όσα δεν μπορούν να γράψουν στα μέσα που εργάζονται  -χάνονται στον ωκεανό της παραπληροφόρησης .

Αυτό το συνονθύλευμα που δεν είναι σύστημα μέσων μαζικής ενημέρωσης, αλλά παραδημοσιογραφία.  Είναι οργανισμό στοιχείο και τη ανομίας που γονάτισε τη χώρα. Δεν θα είχε πάει στα ύψη η διαφθορά αν υπήρχαν  πραγματικά ΜΜΕ

Δεν είναι τυχαίο ότι οι μεγαλύτερες απάτες, όπως η εκτίναξη του Χρηματιστήριου, η αθλιότερη κομματική  προπαγάνδα και οι οργανωμένες επιχειρήσεις πάσης φύσεως εξαπάτησης οργανώνονται μέσω αυτού του συστήματος. Γι’ αυτό και καταρρέει.

Αλλά και γι’ αυτό ενώ καταρρέει όσοι και συγκεντρώνει ενδιαφερόμενοι να βάλουν λεφτά για να αποκτήσουν ένα μέσο. Είναι απίστευτο ότι  γίνονται «επενδύσεις» με προεξοφλημένη αποτυχία….

Στο χώρο της ενημέρωσης υπάρχουν τρεις συνιστώσες διαμόρφωσης του ύφους, του περιεχομένου και της λειτουργίας των ΜΜΕ.

Πρώτα οι ιδιοκτήτες. Σήμερα δεν έχουν καμία σχέση με τον παραδοσιακό εκδότη  που προσπαθούσε να κερδίσει πουλώντας μερίδες και συλλέγοντας διαφημίσεις, όποιες και αν ήταν οι πολιτικές επιλογές του και οποίες σχέσεις και αν  είχε με τον πολιτικό κόσμο. Σχεδόν όλοι βρίσκονται έτη φωτός μακριά από τους έκδοτες των σοβαρών ναι εγκύρων εφημερίδων της Ευρώπης  και της Αμερικής  που κάνουν πρωτίστως  ενημέρωση.

Μετά υπάρχουν οι χρηματοδότες. Βάζουν τα λεφτά για να έχουν λόγο στην ενημέρωση, να επηρεάζουν  το πολιτικό σύστημα, να θέτουν υπό έλεγχο πολιτικούς, να ασκούν πίεση και να κάνουν  τις δουλειές του, κερδίζοντας από αλλού. Αναφέρονται ξεχωριστά γιατί μπορεί να μην είναι οι επίσημοι εκδότες και να παραμένουν αφανείς- έστω και αν ο κόσμος βοά.

Τέλος- κυριολεκτικά- υπάρχουν οι δημοσιογράφοι– και το τεχνικό προσωπικό, που δεν ευθύνεται για τίποτε.  Η ελληνική δημογραφία έχει δημοσιογράφους με ικανότητες, ταλέντο και αίσθηση του ρόλου τους.  Ειδικά τα νέα παιδιά. Αλλά ένα μεγάλο ποσοστό της σάπισε.

Υπάρχουν αγράμματοι, καταφερτζήδες, ανήθικοι, τυχοδιώκτες, πρόσωπα που σαν βαποράκια -μεταφέροντας αυτά που θέλουν πολιτικοί-, κόμματα και επιχειρηματίες,  άλλοι που ρυπαίνουν και αρκετοί που απλώς κάνουν μπίζνες και μόνο δημοσιογράφοι δεν είναι.

Αυτή η δημοσιογραφία και αυτά τα ΜΜΕ δεν χρησιμοποιούν  δημοσιογραφική  ύλη, δεν κάνουν ενημέρωση ή σχολιασμό δεν ασκούν δικαίωμα. Κάνουν κομματική προπαγάνδα , εξυπηρετούν  επιχειρηματικά ή προσωπικά τους συμφέροντα, με διατεταγμένη διαχείριση της επικαιρότητας

Οι δημοσιογράφοι χωρίζονται σε πατρικίους και πληβείους.  Αυτό  δεν προκύπτει απαραίτητα από την αξιολογική πλευρά της δημοσιογραφίας, την οποία δεν μπορεί να παραγνωρίσει κανείς, αλλά τον τρόπο που αντιλαμβάνονται το ρόλο τους.

Υπάρχουν όσοι αισθάνονται και είναι οι δημοσιογράφοι: έντιμοι, μορφωμένοι, μεροκαματιάρηδες, ακέραιοι, με  πάθος και ταλέντο στο ρεπορτάζ και τη γραφή, αλλά συνήθως μένουν αφανείς. Υπάρχουν και αεριτζήδες,  διαπλεκόμενοι, ιδιοτελείς και  ενίοτε ο υπόκοσμος με τους  εκβιασμούς. Υπάρχουν διαμεσολαβητές που πλουτίζουν  από αυτό και  αναρριχώμενοι εκλεκτοί του  μιντιάρχη ή του πολιτικού εταίρου του… Από  όλα έχει ο μπαξές…

Συχνά αναπτύσσεται η απροκάλυπτα στρατευμένη δημοσιογραφία. Υποτιθέμενοι δημοσιογράφοι που δεν διστάζουν να γράφουν»εμείς», «η δική μας πλευρά», «θα κερδίσουμε τις εκλογές» και να … εννοούν κόμματα και κυβερνήσεις. Ο Κώδικας Δεοντολογίας της ΕΣΗΕΑ  δεν απασχολεί κανένα, ενίοτε ούτε την ΕΣΗΕΑ.

Στην Ελλάδα ειδικά τα περισσότερα ΜΜΕ έχουν μετατραπεί χωρίς φερετζέ σε εκτελεστικά όργανα κομμάτων, επιχειρηματιών και συμφερόντων. Κυνηγούν το κέρδος – ενίοτε το αφανές- με κάθε μέσο. Οι εφημερίδες έχουν πουλήσει κατά καιρούς ότι σαβούρα υπάρχει. Παλαιότερα με…κουπόνια. Σήμερα έχουν προχωρήσει σε πιο εξελιγμένες μορφές που φτάνουν μέχρι μακαρόνια και …»προγράμματα».

Ο αναγνώστης κρατάει το «συνοδευτικό» και πετάει την εφημερίδα. Η κρίση αντιπροσώπευσης στα ΜΜΕ, παρακολουθεί την κρίση αντιπροσώπευσης του πολιτικού συστήματος.

Απέναντι σ’ αυτό το  φαινόμενο υπάρχει ο τελικός αποδέκτης που απολαμβάνει τη διαρκή αυτοκτονία της ενημέρωσης και τη συνδράμει- χωρίς να αντιλαμβάνεται ότι αυτό είναι σε βάρος του: ο αναγνώστης, ο θεατής, ακροατής, ο χρήστης.

Δεν  έχει καν ιδέα ότι η αυτονόητη ελευθερία που πρέπει να έχει στη  Δημοκρατία η ενημέρωση  χρησιμοποιείται  εναντίον του και ο μόνος που μπορεί να κανει κάτι είναι ο ίδιος: με το περίπτερο, το κουμπί του ραδιοφώνου, το τηλεκοντρόλ, το κλικ.

Κακά τα ψέματα: αυτός είναι  ο βασικός υπεύθυνος για το χάλι της ενημέρωσης. Τα μίντια είναι εικόνα της κοινωνίας και της μοιάζουν. Άλλωστε κάθε χώρα εκτός από τους πολιτικούς έχει και τα ΜΜΕ που τις αξίζουν...

Toυ Γ. Λακόπουλου

anoixtoparathyro.gr