Το ότι η ατμοσφαιρική ρύπανση επηρεάζει σημαντικά την
ανθρώπινη υγεία είναι ένα γεγονός επαρκώς επιβεβαιωμένο επιστημονικά,
καθώς και κάτι που εύκολα διαπιστώνουν εμπειρικά οι πολίτες των
μεγαλουπόλεων.
Τα τελευταία χρόνια,
ωστόσο, έχουν αυξηθεί οι έρευνες που υποδεικνύουν ότι η
ατμοσφαιρική ρύπανση επιδρά
καταστροφικά όχι μόνο στη σωματική αλλά και
στην ψυχονοητική μας υγεία.
Σε αυτό το πολύ
επίκαιρο -αλλά αμφιλεγόμενο- ερευνητικό πεδίο, δημοσιεύτηκε πριν από
λίγες μέρες στο έγκυρο επιστημονικό περιοδικό «PLoS Biology» εκτενής και
πολύ ενδιαφέρουσα επιδημιολογική έρευνα που συσχετίζει άμεσα την αύξηση
των νευρολογικών παθήσεων σε έναν πληθυσμό με την επιβάρυνση της
ατμοσφαιρικής ρύπανσης.
Η νέα μελέτη που
πραγματοποιήθηκε αρχικά στις ΗΠΑ από ειδικούς του Πανεπιστημίου του
Σικάγου, επιβεβαιώνει την ύπαρξη ενός ισχυρού συσχετισμού μεταξύ της
έκθεσης στην έντονη ατμοσφαιρική ρύπανση και της αυξημένης συχνότητας
εμφάνισης σοβαρών νευροψυχιατρικών διαταραχών.
Οπως
αναφέρει το σχετικό άρθρο στο «PLoS Biology», οι ερευνητές,
συγκρίνοντας τα σχετικά ιατρικά δεδομένα από τις ΗΠΑ και κατόπιν από τη
Δανία, διαπίστωσαν ότι η κακή ποιότητα της ατμόσφαιραςφαίνεται πως
σχετίζεται στενά με τα αυξημένα ποσοστά εμφάνισης της διπολικής
διαταραχής και της μείζονος κατάθλιψης και στις δύο χώρες.
Η
διπολική διαταραχή είναι μια σοβαρή πάθηση που ενίοτε περιγράφεται και
ως «μανιοκατάθλιψη», επειδή οι ασθενείς παρουσιάζουν απότομες εναλλαγές
διάθεσης ανάμεσα σε δύο αντίθετους πόλους (π.χ. από την παθολογική μανία
στην παθολογική κατάθλιψη), ακραία επεισόδια που συνήθως συνοδεύονται
από έντονη ψυχοσωματική δυσφορία.
«Οι μελέτες
σε ΗΠΑ και Δανία δείχνουν ότι η διαβίωση σε περιοχές με
ατμοσφαιρική ρύπανση, ειδικά στα πρώιμα στάδια της ζωής, είναι
προγνωστικός δείκτης ψυχικών διαταραχών. Οι συγκεκριμένες
νευροψυχιατρικές διαταραχές, που κοστίζουν τόσο σε οικονομικό όσο και σε
κοινωνικό επίπεδο, σχετίζονται άμεσα με το φυσικό περιβάλλον και ειδικά
με την ποιότητα του αέρα», όπως δήλωσε ο Atif Khan, ένας από τους
βασικούς συντελεστές αυτής της έρευνας.
Ο δρ
Khan σε συνεργασία με τον διδάκτορα Andrey Rzhetsky και την Edna K.
Papazian, καθηγήτρια Ιατρικής και Ανθρώπινης Γενετικής, ανέλυσαν
επιδημιολογικά την αμερικανική βάση δεδομένων για 151 εκατομμύρια άτομα,
που περιλαμβάνει τόσο ενδο- όσο και εξωνοσοκομειακά στοιχεία 11 ετών
για αυτές τις νευροψυχιατρικές διαταραχές.
Συγκρίνοντας
μάλιστα τη γεωγραφική κατανομή των ασθενών με τα αντίστοιχα επίπεδα
ατμοσφαιρικής ρύπανσης 87 διαφορετικών περιοχών στις ΗΠΑ, διαπίστωσαν
ότι οι περιοχές με τη χειρότερη ατμοσφαιρική ρύπανση εμφάνιζαν 27%
αυξημένη συχνότητα διπολικής διαταραχής και 6% αύξηση στη συχνότητα της
μείζονος κατάθλιψης, συγκριτικά με τις περιοχές που είχαν πολύ καλύτερη
ποιότητα αέρα!
Επιπλέον, οι ερευνητές
εντόπισαν μια στενή συσχέτιση ανάμεσα στην οικολογική υποβάθμιση του
εδάφους και την πιθανότητα εμφάνισης νευροψυχιατρικών διαταραχών.
Και
δεδομένου ότι οι αιτιακοί συσχετισμοί μεταξύ υποβάθμισης
της ατμόσφαιρας και εμφάνισης αυτών των παθήσεων ήταν ασυνήθιστα
ισχυροί, οι ειδικοί θέλησαν να επαληθεύσουν τα αποτελέσματά τους
εφαρμόζοντας την ίδια μέθοδο σε μία άλλη χώρα.
Τα δεδομένα από τη Δανία επιβεβαιώνουν την έρευνα
Επειδή
η Δανία εμφανίζει οικολογική υποβάθμιση της ατμόσφαιρας ανάλογη με τις
ΗΠΑ, στη δεύτερη φάση των ερευνών τους οι Αμερικανοί ειδικοί
συνεργάστηκαν στενά με Δανούς ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Aarhus,
ώστε να αναλύσουν τα αντίστοιχα ιατρικά δεδομένα από 1,4 εκατομμύριο
Δανών που είχαν γεννηθεί στη σκανδιναβική χώρα κατά την περίοδο
1979-2002.
Τα δεδομένα που προέκυψαν σε αυτή
τη δεύτερη φάση της έρευνας επιβεβαίωσαν τις αρχικές προβλέψεις: το 29%
των Δανών που υπέφεραν από αυτές τις παθήσεις ζούσε, όπως και στις ΗΠΑ,
σε περιβάλλοντα με οικολογικά υποβαθμισμένη ατμόσφαιρα.
Επίσης,
επιβεβαίωσαν το γεγονός ότι και στη Δανία, η έκθεση σε
μολυσμένη ατμόσφαιρα των ατόμων από την πρώτη παιδική ηλικία αυξάνει
σαφώς -κατά 50%- την πιθανότητα αυτά τα παιδιά να εμφανίσουν ως ενήλικοι
καταθλιπτικές συμπεριφορές και σοβαρές ψυχικές διαταραχές, σε σύγκριση
με τα παιδιά που μεγαλώνουν σε καλύτερες οικολογικές συνθήκες!
Αξίζει
όμως να σημειωθεί ότι οι ερευνητές που πραγματοποίησαν αυτή τη
σημαντική έρευνα υπογραμμίζουν στο άρθρο τους ότι από την ανάλυση όλων
αυτών των δεδομένων προκύπτει μόνο μια σαφής συσχέτιση και όχι μια
γραμμική «αιτιακή σχέση».
Με άλλα λόγια,
υποστηρίζουν: Το γεγονός ότι ενώ αυτά τα δύο φαινόμενα εκδηλώνονται
παράλληλα στον χρόνο δεν σημαίνει αναγκαστικά και ότι υπάρχει μια
αιτιακή σχέση μεταξύ τους!
Κάτι που
υπογράμμισε και ο Παναγιώτης Ιωαννίδης (John P. A. Ioannidis), καθηγητής
στην Ιατρική Σχολή του Στάνφορντ και ένας από τους σημαντικότερους
διεθνώς επιδημιολόγους. «Η αιτιακή συσχέτιση ανάμεσα στην ατμοσφαιρική
μόλυνση και τις νευροψυχολογικές παθήσεις είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα
ερευνητική εικασία», γράφει ως σχόλιο στο άρθρο ο Ιωαννίδης.
Και
προσθέτει: «Παρά τον μεγάλο αριθμό δεδομένων στα οποία στηρίζεται αυτή η
έρευνα, οι σχετικές αποδείξεις παρουσιάζουν σοβαρά κενά και επομένως οι
αυθαίρετες παρερμηνείες ενδέχεται να αποδυναμώσουν τις παρατηρούμενες
διασυνδέσεις ανάμεσα σε αυτά τα φαινόμενα». www.efsyn.gr