Την πιο πρώιμη και πιο μεγάλη μνημειακή τελετουργική κατασκευή του πολιτισμού των Μάγια, που έχει βρεθεί μέχρι σήμερα, ανακάλυψαν επιστήμονες και αρχαιολόγοι στην περιοχή Ταμπάσκο στο Μεξικό.
Η κατασκευή, σύμφωνα με τα ευρήματα των επιστημόνων, χρονολογείται από το 800 έως 1000 π.Χ. και πιθανότατα πρόκειται για το μεγαλύτερο κτίσμα των Μάγια προτού φθάσουν στην Κεντρική Αμερική οι Ισπανοί εισβολείς. «Οι αρχαιολόγοι θεωρούσαν
παραδοσιακά ότι η ανάπτυξη του πολιτισμού των Μάγια ήταν σταδιακή, υποθέτοντας ότι τα μικρά χωριά άρχισαν να εμφανίζονται κατά τη Μέση Προκλασσική περίοδο (1000–350 π.Χ.) μαζί με τη χρήση κεραμικών. Πρόσφατα ευρήματα πρώιμων τελετουργικών συγκροτημάτων αρχίζουν να αμφισβητούν αυτό το μοντέλο» αναφέρει η έκθεση των επιστημόνων.
Η ανακάλυψη έγινε με εναέρια μέσα και τη χρήση της τεχνολογίας LIDAR (Light Detection and Ranging), που χρησιμοποιεί εκπομπή λέιζερ από αεροπλάνο ή drone για να δημιουργήσει τρισδιάστατους τοπογραφικούς χάρτες της επιφάνειας του εδάφους και να αποκαλύψει ό,τι κρύβεται κάτω από τη βλάστηση. Με αυτό τον τρόπο, ήλθε στο φως για πρώτη φορά μια τεράστια ανυψωμένη πλατφόρμα από άργιλο και χώμα, η οποία έχει μήκος 1.413 μέτρων από βορρά προς νότο και 400 μέτρων από ανατολή προς δύση. Από το επίπεδο του εδάφους είναι αδύνατο να γίνει αντιληπτή η κατασκευή, αλλά από τον ουρανό -με τα «μάτια» του λέιζερ- έγινε ορατή. Η κατασκευή είναι ανυψωμένη κατά δέκα έως 15 μέτρα πάνω από την γύρω επιφάνεια του εδάφους και διαθέτει εννέα πλατιούς διαδρόμους που ξεκινούν από αυτήν. Κάνοντας χρήση ραδιενεργού άνθρακα, οι ερευνητές υπολόγισαν ότι η κατασκευή κτίσθηκε μεταξύ του 1000 και του 800 πΧ, γεγονός που την καθιστά την αρχαιότερη μνημειακή κατασκευή όλου του πολιτισμού των Μάγια μέχρι σήμερα, ξεπερνώντας τις πυραμίδες και τα παλάτια των κατοπινών περιόδων.