ορισμού της χειραγώγησης;
Το σύνολο των παραδοσιακών πολιτικών δυνάμεων, από τη Μέρκελ μέχρι τον Τσίπρα και από τον Μακρόν μέχρι τον Κόστα, τους τελευταίους μήνες, προσπάθησαν να αναδείξουν ένα διλημματικού χαρακτήρα πολιτικό περιβάλλον: Δημοκρατία ή Ακροδεξιά, Ευρώπη ή επιστροφή στους εθνικισμούς, ενιαία αγορά ή προστατευτισμός, ελεύθερη διακίνηση ή σύνορα και έλεγχοι. Διλήμματα που κάνουν έναν καλοπροαίρετο άνθρωπο να νιώθει ότι οι σύγχρονοι Μουσολίνι, Φράνκο, Σαλαζάρ, βρίσκονται προ των πυλών και όμοια με τον Αννίβα απειλούν να εισβάλουν και να ισοπεδώσουν την Ευρώπη στην οποία η ευημερία, η αλληλεγγύη, ο ανθρωπισμός, η ισότητα και η ευαισθησία κυριαρχούν.
Αυτό το αφήγημα είναι σίγουρα πολύ βολικό και αποτελεσματικό συνάμα. Συσκοτίζει, παραπλανά, αποπροσανατολίζει, αποδυναμώνει και, κυρίως, απενοχοποιεί. Με απλά λόγια, χειραγωγεί. Αποσιωπά μέρος της αλήθειας. Αγνοεί κεφάλαια της πολιτικής. Αλλοιώνει μνήμες. Παραχαράσσει πολιτικές πρακτικές, αποδίδοντας ευγενή κίνητρα στους πρωταγωνιστές και δαιμονοποιώντας τους αμφισβητίες.
Με αυτά τα υλικά, που δεν διαφέρουν από εκείνα που στο παρελθόν χρησιμοποίησαν οι επικεφαλής των ολοκληρωτικών καθεστώτων, οι σύγχρονοι δημοκρατικά εκλεγμένοι ηγέτες τρομοκρατούν για να αποσπάσουν την ψήφο της πλειοψηφίας των Ευρωπαίων. Κατασκευάζουν δηλαδή τον δικό τους μύθο, καθώς διαπιστώνουν ότι αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να παρακάμψουν τη δυστυχία που σκόρπισαν οι πολιτικές τους και που λειτούργησαν ως λίπασμα για τον αυταρχισμό και τον ολοκληρωτισμό.
Σύμφωνα με τον συστημικό μύθο, οι «εχθροί», δηλαδή οι ακροδεξιοί λαϊκιστές, απειλούν να ανατρέψουν τα κεκτημένα των Ευρωπαίων. Ομως η αλήθεια είναι ότι το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο δεν απειλείται, καθώς στη συντριπτική τους πλειοψηφία οι Ευρωπαίοι δεν είναι διατεθειμένοι να το αμφισβητήσουν.
Σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις, οι έδρες των «εχθρών» στην καλύτερη περίπτωση θα κινούνται στο 30%. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι το υπόλοιπο 70% θα έχει τον έλεγχο του Ευρωκοινοβουλίου και θα μπορέσει να εκλέξει αυτούς που θα έχουν τα κορυφαία ευρωπαϊκά αξιώματα, αφού προηγηθεί αυτό που γίνεται πάντα: παζάρι. Το μόνο που μπορεί να διαφέρει είναι ότι το τωρινό παζάρι δεν θα είναι μια υπόθεση μεταξύ χριστιανοδημοκρατών και σοσιαλδημοκρατών. Πράσινοι, Φιλελεύθεροι και ενδεχομένως ένα κομμάτι της Αριστεράς θα καθορίσουν το αποτέλεσμα με τα ανάλογα ανταλλάγματα.
Οπως όλοι οι μύθοι, έτσι και αυτός βασίζεται στην απλότητα. Ο μύθος των ηγετών της Ε.Ε., απλός και επομένως εύληπτος και κατανοητός, βασίζεται σε μία γενίκευση: όσοι διαφωνούν, είναι λαϊκιστές, άρα επικίνδυνοι. Ετσι τσουβαλιάζουν ακροδεξιούς και αριστερούς αμφισβητίες και ξεμπερδεύουν. Αλήθεια, τι σχέση μπορεί να έχει ο Μελανσόν με τη Λεπέν; Καμία. Κι όμως, σύμφωνα με τη ρητορική της Μέρκελ και του Μακρόν, και οι δύο ανήκουν στην ίδια ομάδα, αφού αμφισβητούν την καθεστηκυία εκδοχή της Ε.Ε.
Με αυτή την απλοποίηση της πολιτικής, πιστεύουν ότι φέρνουν τον δημόσιο λόγο στα μέτρα τους, ενώ ταυτόχρονα απομακρύνονται από τον πυρήνα της πολιτικής και επομένως από τις ευθύνες που έχουν για τη μέχρι τώρα διαχείριση. Και οι ευθύνες τους για το νεκρανάστεμα των «εχθρών» είναι τεράστιες, καθώς οι πολιτικές τους επανέφεραν τους διχασμούς στην Ε.Ε.: Βορράς - Νότος, πλεονασματικοί - ελλειμματικοί, πιστωτές - οφειλέτες, συνεπείς - αναξιόπιστοι, νομοταγείς - παραβάτες, φίλεργοι - τεμπέληδες, πρωτοπόροι - υπανάπτυκτοι, ανθρωπιστές - κυνικοί, ουτοπιστές - πραγματιστές.
Αυτοί οι δυϊσμοί, που ουσιαστικά οριοθετούν τις διαφορές μεταξύ της Αριστεράς και της Δεξιάς, είναι η βάση της ευρωπαϊκής πολιτικής από το 2008 και μετά. Οι δυϊσμοί αυτοί δεν είναι άγνωστοι στην Ευρώπη. Στο παρελθόν, προκάλεσαν διωγμούς, γενοκτονίες και ανέδειξαν τις ιδεολογίες της υπεροχής. Και η σημερινή Ακροδεξιά, που είναι «σάρξ εκ της σαρκός» της Δεξιάς, βασίστηκε σε αυτούς τους δυϊσμούς, ενώ οι περισσότεροι ηγέτες της ανδρώθηκαν στα χριστιανοδημοκρατικά κόμματα απ' όπου αποχώρησαν ευθύς μόλις οι πολιτικές τους δημιούργησαν πρόσφορο περιβάλλον.
Ολοι οι μύθοι επίσης καταλήγουν σε ένα συμπέρασμα, ηθικού, κατά κύριο λόγο, χαρακτήρα. Αυτόν τον ηθικοπλαστικό χαρακτήρα προσπαθούν με ομολογουμένως θαυμαστό τρόπο να αξιοποιήσουν η Μέρκελ και οι ομοτράπεζοί της για να ξεγλιστρήσουν από τους εχθρούς που οι ίδιοι κατασκεύασαν.
Πάρτε για παράδειγμα τον Μακρόν που τέθηκε επικεφαλής της προεκλογικής εκστρατείας στη Γαλλία, για να αποτρέψει τη νίκη της Λεπέν. Πώς αντικρούει τα επιχειρήματά της; Μιλά για το αποκρουστικό πρόσωπο της Ακροδεξιάς, ενώ την ίδια στιγμή σπάει τα κεφάλια των «κίτρινων γιλέκων», που ζητούν αλλαγή πολιτικής. Ετσι καταφέρνει να αποφύγει την πολιτική ουσία, ότι δηλαδή η Λεπέν δεν είναι «ατύχημα», αλλά κατασκεύασμα ενός εργαστηρίου, στη διεύθυνση του οποίου εναλλάσσονταν συντηρητικοί και προοδευτικοί διευθυντές. Οσοι δηλαδή έχουν διαφεντεύσει τις τύχες της Ευρώπης.
Λοιπόν, αν όλοι αυτοί οι σύγχρονοι Αίσωποι της πολιτικής φοβούνταν πραγματικά την Ακροδεξιά, για να την πολεμήσουν, θα έκαναν το αυτονόητο: Θα πολεμούσαν τα αίτια που μετέτρεψαν τον νάνο σε γίγαντα. Θα άλλαζαν πολιτική. Θα εγκατέλειπαν τις ελίτ. Θα περιόριζαν την πολιτική των δυϊσμών. Και πρώτα απ' όλα θα απολογούνταν...
Γιάννης Σιώτος
efsyn.gr
