Αρχαία Θήβα

Είναι η περίοδος που ξεχωρίζουν οι πόλεις της Θήβας και του Ορχομενού, που ήδη από τα Μυκηναϊκά χρόνια κυριαρχούσαν στη Βοιωτία και συνήθως ανταγωνίζονταν. Μετά την αποδυνάμωση όμως του Ορχομενού, λόγω πλημμύρας στο Κωπαϊδικό πεδίο, όλες οι Βοιωτικές πόλεις σχημάτισαν το κοινό των Βοιωτών με βουλευτήριο στην Ογχηστό, όπου με δημοκρατικές ψηφοφορίες συναποφάσιζαν τις κοινές τους κινήσεις για το ομαδικό συμφέρον. Εκείνη την περίοδο αναδείχθηκαν σπουδαίοι και επιφανείς άνδρες, όπως ο Ησίοδος, ο Πίνδαρος και η Ταναγραία ποιήτρια Κόριννα.

Οι πληροφορίες για την περίοδο αυτή διεσώθησαν από τους Αθηναίους ιστοριογράφους, οι οποίοι με μελανά γράμματα περιγράφουν το «μηδισμό» της Θήβας. Για τη στάση τους αυτή μετά το τέλος του πολέμου τιμωρήθηκαν από τους υπόλοιπους Έλληνες, που απαίτησαν την παράδοση της πόλης. Συνέλαβαν τους προύχοντες και τους σκότωσαν χωρίς δίκη, αποδεικνύοντας ότι ο μηδισμός ήταν έργο των λίγων, που τον επέβαλαν στο λαό. Μετά την μάχη των Πλαταιών οι Θηβαίοι για περίπου δέκα χρόνια ήταν υπό τον ζυγό των Αθηναίων. Στα επόμενα χρόνια προσπαθούν να απαλλαγούν από την αθηναϊκή κηδεμονία και συμμαχούν με τους Σπαρτιάτες. Μετά τη μάχη της Κορώνειας το 394 π.Χ. η Θήβα αποκτά ιδιαίτερη αίγλη στον ελλαδικό χώρο.

Την περίοδο του Πελοποννησιακού πολέμου, που κράτησε 27 χρόνια, η Θήβα τάχθηκε με το μέρος της Σπάρτης και παρέμεινε στο πλευρό της, προκειμένου να απαλλαγεί από το φόρο υποταγής, που πλήρωναν οι Θηβαίοι στους Αθηναίους. Μετά το τέλος του πολέμου συμμάχησαν με τους Αθηναίους, γιατί δεν είχαν τις απολαβές που περίμεναν από τους συμμάχους τους νικητές Σπαρτιάτες. Στην αρχή της περιόδου αυτής (404 – 338 π.Χ.) έκαναν πολλούς αγώνες ενάντια στους Σπαρτιάτες, όπου πάντα νικούσαν οι Θηβαίοι. Αποφασιστική ήταν η σύγκρουση των δύο πόλεων στα Λεύκτρα το 371 π.Χ., που κατέληξε σε συντριβή των Σπαρτιατών. Η σημαντική νίκη των Θηβαίων οφειλόταν στη στρατηγική μεγαλοφυΐα του Επαμεινώνδα, που εφάρμοσε με επιτυχία το σύστημα της λοξής φάλαγγας, και την ανδρεία του Ιερού Λόχου που είχε οργανώσει και διοικούσε ο Πελοπίδας. Για 9 περίπου χρόνια μετά τη μάχη των Λεύκτρων, η Θήβα γίνεται η πρώτη δύναμη στην Ελλάδα. Στη συνέχεια διατηρεί την ηγεμονία της στο χώρο της Βοιωτίας μέχρι την κάθοδο των Μακεδόνων.

Μετά τη μάχη της Χαιρώνειας (338 π.Χ.) και τη συντριβή των Βοιωτών και των Αθηναίων από τον Φίλιππο Β΄, οι Θηβαίοι έχασαν την ηγεμονία τους στο βοιωτικό χώρο. Οι Ιερολοχίτες ενταφιάστηκαν σε ομαδικό τάφο (το Πολυάνδριο, στο σημείο όπου σκοτώθηκαν και επάνω στήθηκε μαρμάρινο λιοντάρι. Στη Θήβα επιβλήθηκε ολιγαρχικό πολίτευμα και στην Καδμεία εγκαταστάθηκε μακεδονική φρουρά. Στην προσπάθειά τους να απαλλαγούν από την φρουρά, οι Θηβαίοι ηττήθηκαν και ακολούθησε ισοπέδωση της πόλης και εξανδραποδισμός των κατοίκων. Μόνο η οικία του μεγάλου Θηβαίου λυρικού ποιητή Πίνδαρου και οι ναοί των θεών σώθηκαν της καταστροφής, με εντολή του Μέγα Αλεξάνδρου. Η πόλη ξαναχτίστηκε το 316 π.Χ. από τον Μακεδόνα βασιλιά Κάσσανδρο.

Αξιοθέατα

Και όπως είναι απόλυτα φυσικό, δεν μπορεί κάποιος που θα επισκεφθεί την Θήβα, να μην επισκεφθεί και τα πιο όμορφα αξιοθέατα και τόπους ενημέρωσης των πολιτών περί της ιστορίας του τόπου. Μερικά από αυτά είναι:

  • Η Κοιλάδα των Μουσών

Στη Κοιλάδα των Μουσών, κατά την αρχαιότητα είχαν το σπίτι τους οι 9 Μούσες κόρες του Δία, καθώς και και ένας από τους μεγαλύτερους ποιητές της αρχαιότητας. Τα σημαντικότερα σωζόμενα έως σήμερα μνημεία είναι ο ναΐσκος των Μουσών, το θέατρο και η μακρά ιωνική στοά. Βορειότερα του ιερού, πάνω στο λόφο Κερησό, σήμερα γνωστό ως Πυργάκι, σώζονται λείψανα οχυρωτικού περιβόλου με τετράγωνο πύργο.

  • Η Αρχαία Πόλη της Θήβας

Η Αρχαία Θήβα ήταν μία από τις ισχυρότερες αρχαίες ελληνικές πόλεις που κυριάρχησε στον ελλαδικό χώρο για μία μεγάλη περίοδο του 4ου αιώνα π.Χ. Ήταν η ισχυρότερη από τις Βοιωτικές πόλεις και κατείχε ηγεμονική θέση στο Κοινό των Βοιωτών. Η κυρίως επικράτεια της πόλης, η Θηβαΐδα περιλάμβανε την πεδιάδα της Θήβας και τις περιοχές ανατολικότερα, γύρω από την λίμνη Υλίκη και στις ακτές του Βόρειου Ευβοϊκού κόλπου.

Αναπαράσταση Αρχαίας Θήβας

  • Η Αρχαία Ακραιφία

Η πόλη άνηκε στην επικράτεια της Θήβας και σε αυτή κατέφυγαν πολλοί Θηβαίοι μετά την καταστροφή της πόλης τους από τον Μέγα Αλέξανδρο το 335 π.Χ. Ερείπια των τειχών της αρχαίας πόλης βρίσκονται στο ύψωμα πάνω από το σύγχρονο χωριό. Η Ακραιφία ή Ακραίφνιο ήταν αρχαία Βοιωτική πόλη χτισμένη στην ίδια περίπου θέση με την σύγχρονη πόλη. Αναφέρεται από τον Ηρόδοτο και τον Στράβωνα με το όνομα Ακραιφία. Ο Παυσανίας αναφέρει ότι στο Ακραίφνιο υπήρχε στην εποχή του αξιοθέατος ναός του Διονύσου, με λατρευτικό άγαλμα καθώς και σημαντικός ναός του Απόλλωνα.

  • Το Κωρύκειο Άντρο

Το Κωρύκειο Άντρο βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά του Παρνασσού σε υψόμετρο 1360 μέτρων. Ένα από τα σπουδαιότερα και ιερότερα σπήλαια της Ελλάδας, το οποίο ήταν αφιερωμένο στον θεό Πάνα και την νύμφη Κωρυκεία. Μέσω ενός φιδωτού μονοπατιού, όπως είχε δηλώσει ο Παυσανίας το σπήλαιο απέχει 60 στάδια από τους Δελφούς. Σήμερα είναι μέρος του ευρωπαϊκού μονοπατιού Ε4.

  • Η Μονή Οσίου Λουκά

Ένα αξιοθέατο στο Νομό Βοιωτίας που αποτελεί από τα σημαντικότερα μνημεία της μεσοβυζαντινής τέχνης και αρχιτεκτονικής, το οποίο περιλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO. Βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Όρους Ελικών, κάτω από την Ακρόπολη του Αρχαίου Στείριου.