ΛΟΝΔΙΝΟ — Για χρόνια, οι Συντηρητικοί της Βρετανίας υποσχέθηκαν να απαλλάξουν τη χώρα από τα βρώμικα ρωσικά χρήματα, αλλά η δική τους πολιτική συνέχιζε να τους σκοντάφτει.
Με τα ρωσικά στρατεύματα να εξαπολύουν τον τρόμο στην Ουκρανία, η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου δέχεται πιέσεις να δείξει στον κόσμο ότι το "Λονδόνγκραντ" δεν είναι πλέον ένα άνετο μέρος για τους άδικους δισεκατομμυριούχους να ξεπλένουν τα χρήματά τους και τη φήμη τους μέσω πολυτελών ακινήτων και ακριβών σχολείων για τα παιδιά τους.
Όμως, ενώ η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον θέλει να εξηγήσει ότι επέβαλε κυρώσεις σε άτομα και εταιρείες που συνδέονται με τον Βλαντιμίρ Πούτιν και επιτάχυνε το Νομοσχέδιο Οικονομικού Εγκλήματος , με στόχο το ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, κάποιοι μέσα στο κόμμα του ανησυχούν ότι η κυβέρνηση το άφησε πολύ αργά. Οι προηγούμενες προσπάθειες για την κατανόηση του προβλήματος παρεμποδίστηκαν, λένε οι γνώστες, από τη δέσμευση για μια οικονομία στην οποία τα χρήματα θα μπορούσαν να ξεπλυθούν ανεξέλεγκτα - μια στάση που ταίριαζε τόσο στην ιδεολογία του κόμματος όσο και στην ανάγκη να τονώσει τη βρετανική οικονομία.
Ένα βασικό σημείο κόλλημα, εξήγησε ένας πρώην σύμβουλος Νο. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ, είναι «αυτό το είδος της ορθοδοξίας των Τόρις, που είναι επίσης ορθοδοξία του Υπουργείου Οικονομικών, ότι η οικονομία πρέπει να είναι εντελώς ανοιχτή».
Οι Συντηρητικοί ακολούθησαν παρόμοια προσέγγιση στα δικά τους οικονομικά, δεχόμενοι δωρεές από ανθρώπους που έχουν δεσμούς με το Κρεμλίνο ή έκαναν τα εκατομμύρια τους στη Ρωσία και την πρώην Σοβιετική Ένωση. Ενώ τέτοια δώρα στο πάρτι ήταν θεμιτά στο βαθμό που είχαν δηλωθεί σωστά, οι κριτικοί συχνά έβαζαν διαχωρισμούς μεταξύ των ανώτερων Τόρις και ορισμένων αρκετά δυσάρεστων χαρακτήρων.
Η πολιτική που οδήγησε τα δύο πρώτα προβλήματα στη συνέχεια τροφοδοτήθηκε από ένα διχασμένο πολιτικό περιβάλλον στο οποίο η νομιμότητα του δημοψηφίσματος για το Brexit συζητήθηκε έντονα. Πρόθυμοι να προωθήσουν το Brexit, οι εκλογικά νικητές Συντηρητικοί του Τζόνσον αντιστάθηκαν σε οποιαδήποτε πρόταση περί αδικαιολόγητης ρωσικής πίεσης στη βρετανική πολιτική ζωή και τα ερωτήματα σχετικά με το βρώμικο χρήμα παραμερίστηκαν για άλλη μια φορά.
Κρύβεται σε κοινή θέα
Δεν είναι σαν να μην προσπάθησε ποτέ κανείς να αντιμετωπίσει αυτές τις ερωτήσεις.
Το 2016, ο Ντέιβιντ Κάμερον υποσχέθηκε σε μια σύνοδο κορυφής για την καταπολέμηση της διαφθοράς που φιλοξενήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο ότι οι ξένες εταιρείες που κατέχουν ακίνητα θα αναγκαστούν να δημοσιοποιήσουν ποιος πραγματικά τους κατέχει, ένα μέτρο που εάν εφαρμοστεί θα είχε κλείσει έναν από τους βασικούς δρόμους στην οικονομία για όσους αναζητούν να καθαρίσουν τα λεφτά τους. Το 2017, το ΗΒ εισήγαγε «ανεξήγητες εντολές περιουσίας» και το 2018 τον νόμο για τις κυρώσεις και την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος, μαζί με τη λεγόμενη τροποποίηση Magnitsky, η οποία επέτρεπε κυρώσεις λόγω κατάφωρων παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
Παρόλο που αυτά τα μέτρα αντιπροσώπευαν πρόοδο, τελικά απέτυχαν να αντιμετωπίσουν πλήρως την ευπάθεια του Ηνωμένου Βασιλείου ως κέντρο συμψηφισμού για βρώμικα χρήματα — λεπτομερώς εκτενώς από διάφορες δεξαμενές σκέψης, δημοσιογράφους και ακόμη και από μια σημαντική έκθεση της Επιτροπής Πληροφοριών και Ασφάλειας του βρετανικού κοινοβουλίου το 2020.
Αυτή η έκθεση διαπίστωσε ότι η ρωσική επιρροή στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι «το νέο φυσιολογικό» και «υπάρχουν πολλοί Ρώσοι με πολύ στενούς δεσμούς με τον Πούτιν που είναι καλά ενσωματωμένοι στην επιχειρηματική και κοινωνική σκηνή του Ηνωμένου Βασιλείου και είναι αποδεκτοί λόγω του πλούτου τους».
«Αυτό το επίπεδο ολοκλήρωσης», πρόσθεσε η έκθεση, «σημαίνει ότι τα μέτρα που λαμβάνονται τώρα από την κυβέρνηση δεν είναι προληπτικά, αλλά μάλλον αποτελούν περιορισμό της ζημίας».
Η δημοσίευση της ίδιας της έκθεσης παρεμποδίστηκε επανειλημμένα και, στο τέλος, αντιμετωπίστηκε με κάτι σαν σήκωμα των ώμων από την κυβέρνηση, καθώς οι υπουργοί υπογράμμισαν τη δέσμευσή τους να αντιμετωπίσουν το παράνομο χρήμα, ενώ απέρριψαν την πρόταση Ρώσων παραγόντων να παίξουν ρόλο στο Brexit.
Η νομοθεσία που παρελαύνει τώρα καθώς η λύση - το νομοσχέδιο για το οικονομικό έγκλημα - έχει μαραζώσει εδώ και αρκετό καιρό. Όταν ένας υπουργός παραιτήθηκε πρόσφατα λόγω του ρεκόρ της κυβέρνησης στην αντιμετώπιση της απάτης, συνέχισε ισχυριζόμενος ότι οι πρώην συνάδελφοί του ήθελαν να καθυστερήσουν το νομοσχέδιο για τουλάχιστον ένα χρόνο.
Η Διεθνής Διαφάνεια έχει εντοπίσει μια σειρά από αδύναμα σημεία στο σχέδιο της κυβέρνησης, συμπεριλαμβανομένης της προθεσμίας 18 μηνών, των ανεπαρκών κυρώσεων για όσους παραβιάζουν τους κανόνες και της απουσίας ακριβούς αρχείου για το ποιος κατέχει ποια περιουσιακά στοιχεία.
Η σειρά των κυρώσεων που επιβλήθηκαν μετά την εισβολή στην Ουκρανία ξεκίνησε επίσης με αβέβαιο τρόπο, με μια διαδικασία που οι Times ανέφεραν ότι μπορεί να διαρκέσει μήνες. Η Ντάουνινγκ Στριτ έχει τονίσει την ανάγκη να πληρούνται όλες οι κατάλληλες νομικές απαιτήσεις για αυτό που περιγράφει ως άνευ προηγουμένου πακέτο μέτρων.
Ένας εκπρόσωπος Νο. 10 είπε την περασμένη εβδομάδα ότι «κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πατάξουμε το παράνομο χρήμα» και «δεν πρέπει να επικεντρωνόμαστε μόνο σε άτομα αλλά σε τι ασκεί μεγαλύτερη πίεση στο καθεστώς Πούτιν».
Δύο πρώην υπουργοί του υπουργικού συμβουλίου που επέκριναν την κυβέρνηση για άλλα θέματα είπαν ότι η σταδιακή «καστάνια» κυρώσεων ήταν η σωστή προσέγγιση.
Πολλοί Συντηρητικοί, ακόμη και αυτοί που θέλουν να δουν μεταρρυθμίσεις, παραπονιούνται ότι όλη η συζήτηση γύρω από τις δωρεές γίνεται σε κλίμα υστερίας. Υπερασπίζονται την ανάγκη του κόμματος να προσελκύει δωρεές, υποστηρίζουν ότι ο πολιτικός τους αντίκτυπος έχει μεγαλοποιηθεί άγρια και επισημαίνουν ότι δεν είναι μόνο ένα θέμα των Τόρις.
Άλλοι αποδίδουν την έλλειψη δράσης σχετικά με την έκθεση για τη Ρωσία για το 2020, τουλάχιστον εν μέρει, σε όσα είχε να πει για το Brexit. Ο Ντόμινικ Γκριβ, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Πληροφοριών και Ασφάλειας, είπε ότι υπήρχε μια «ντροπή» που το αποτέλεσμα μπορεί να επηρεάστηκε από εχθρικούς παράγοντες, οι οποίοι τροφοδοτούσαν την απροθυμία να το εξετάσουν πολύ προσεκτικά. Η Νο. 10 της Ντάουνινγκ Στριτ και το Συντηρητικό Κόμμα δεν απάντησαν σε αίτημα να σχολιάσουν.
Πολιτική αλλαγή
Ενώ μπορεί να είχε πάρει ρωσικές μπότες στο έδαφος για να ωθήσει την κυβέρνηση σε δράση, η άμμος είχε ήδη μετατοπιστεί στο Συντηρητικό Κόμμα. Οι μεμονωμένοι βουλευτές των Τόρις είναι ολοένα και πιο πρόθυμοι να αμφισβητήσουν την καθαρή ιδεολογία της ελεύθερης αγοράς που σχετίζεται με τον πρώην πρωθυπουργό Κάμερον και τον τότε καγκελάριο του Τζορτζ Όσμπορν, κυρίως προς την κατεύθυνση της Κίνας, αλλά και με το βλέμμα στη Ρωσία.
Ο Bob Seely και ο Tom Tugendhat, και οι δύο πρώην στρατιώτες με ενδιαφέρον για τις εξωτερικές υποθέσεις, είναι μεταξύ των βουλευτών που έχουν ζητήσει από την κυβέρνηση να προχωρήσει πιο γρήγορα με την καταστολή. Ο Seely χρησιμοποίησε την περασμένη εβδομάδα τη νομική ασυλία που του παραχωρήθηκε ως μέλος της Βουλής των Κοινοτήτων για να κατονομάσει δικηγόρους που υπερασπίστηκαν ολιγάρχες με δεσμούς με τον Πούτιν.
Ο Nigel Mills, βουλευτής των Συντηρητικών και συμπρόεδρος μιας κοινοβουλευτικής ομάδας για την καταπολέμηση της διαφθοράς, είπε ότι η προηγούμενη αμφιθυμία της κυβέρνησης την είχε αποδυναμώσει ακριβώς στο σημείο που έπρεπε να κινηθεί γρήγορα.
«Χρειαζόμασταν έναν πόλεμο για να αποφασίσει η κυβέρνηση ότι αυτό ήταν το ηθικό και ηθικό πράγμα που πρέπει να κάνουμε», είπε σε σεμινάριο που διοργανώθηκε από την Πανκομματική Κοινοβουλευτική Ομάδα για την Καταπολέμηση της Διαφθοράς και την Υπεύθυνη Φορολογία. «Απλώς σκεφτείτε πόσο καλύτερη θέση θα ήμασταν την περασμένη Πέμπτη, αν είχαμε αυτά τα μέτρα και ξέραμε πού έχουν τον πλούτο τους όλοι αυτοί οι κλεπτοκράτες και πού μπορούσαν να κινηθούν πολύ πιο γρήγορα».
Αν και μπορεί να μην το πουν δημοσίως, ορισμένοι στο κόμμα συμφωνούν με το σφυροκόπημα της κυβέρνησης από την αντιπολίτευση σε αυτό το θέμα, κάτι που μπορεί να ήταν παράγοντας στην ασυνήθιστη προσφορά του Τζόνσον να εργαστεί διακομματικά για να βελτιώσει το Νομοσχέδιο για το Οικονομικό Έγκλημα. Και ενώ πολλές προηγούμενες προσπάθειες να καταδειχθεί ο ρόλος της Βρετανίας στον κόσμο μετά το Brexit απέτυχαν, η προσπάθεια εξοστρακισμού του Κρεμλίνου παρέχει στον πρωθυπουργό την ευκαιρία να δείξει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο μπορεί πραγματικά να ενεργήσει σε συνεννόηση με τους συμμάχους όταν μετράει.
Τα εγχώρια δεινά του Τζόνσον σχετικά με το σκάνδαλο Partygate, το οποίο οδήγησε την αστυνομία να διερευνά εάν τα κόμματα που έσπασαν το lockdown του κορωνοϊού παραβίασαν τον νόμο, μπορεί επίσης να έκαναν πιο πιθανή τη σκληρή δράση κατά των βρώμικων χρημάτων. Ένας πρώην κυβερνητικός αξιωματούχος σημείωσε ότι «αυτό έρχεται σε μια στιγμή που [του πρωθυπουργού] υφίσταται μεγάλη πίεση» και «ενώ κανείς δεν θα ήθελε να συμβεί κάτι τέτοιο, είναι ένας χρήσιμος τρόπος για να δείξει ο πρωθυπουργός ότι υπάρχουν άλλα κομμάτια της δουλειάς του που είναι πραγματικά σημαντικά».
Ενώ το σύστημα που υποστηρίζει το Λονδίνογκραντ αντιμετωπίζει καθυστερημένο απολογισμό, το Συντηρητικό Κόμμα αναμένεται επίσης να εξετάσει πιο προσεκτικά τη δική του εσωτερική λειτουργία.
Πολλοί στο κόμμα νιώθουν ιδιωτικά άβολα με κάποιες από τις γελοιότητες του CCHQ για συγκέντρωση χρημάτων, ιδιαίτερα τις προσπάθειες του συμπροέδρου του κόμματος Μπεν Έλιοτ, ο οποίος αποκαλύφθηκε ότι έχει δημιουργήσει μια «συμβουλευτική ομάδα» που επιτρέπει στους δωρητές να έχουν πρόσβαση στην κορυφαία ομάδα του πρωθυπουργού.
«Αυτό είναι το μόνο για την εξυπηρέτηση μιας αρκετά ζοφερής ομάδας ανθρώπων», είπε ένας ανώτερος Τόρις, ο οποίος προέβλεψε ότι αυτές οι πρακτικές θα άρχιζαν να αλλάζουν.
Ωστόσο, αυτό είναι ελάχιστη παρηγοριά για τους ένθερμους επικριτές της ρωσικής επιρροής στη βρετανική ζωή, οι οποίοι φοβούνται ότι η αποτυχία επί πολλά χρόνια να αντιμετωπίσει το πρόβλημα άφησε μια διαρκή κηλίδα τόσο στη χώρα όσο και στους θεματοφύλακες της στην κυβέρνηση. Όπως παρατήρησε ένας πρώην σύμβουλος του κόμματος: «Είναι πολύ καλό να λέμε ότι έχουμε αλλάξει, αλλά είναι απλώς γελοίο. Είναι πολύ αργά." www.politico.eu/article/britain-tories-russian-money-oligarch/